کد مطلب:40838
شنبه 1 فروردين 1394
آمار بازدید:25
سيره پيامبر اكرم (ص) و امام علي در برخورد با مسائل شخصي و اصولي چگونه بود؟
سيره پيامبر اكرم (ص) و امام علي در برخورد با مسائل شخصي و اصولي چگونه بود؟
ج: پيغمبر در مسائل فردي و شخصي نرم و ملايم بود نه در مسائل اصولي و كلي. در آنجا پيغمبر صد در صد صلابت داشت؛ يعني انعطافناپذير بود. يك وقت كسي رفتار بدي راجع به شخص پيغمبر ميكرد، مثلاً به شخص پيغمبر اهانت ميكرد. اين، مسألهاي بود مربوط به شخص خودش. و يك وقت كسي قانون اسلام را نقض ميكرد، مثلاً دزدي ميكرد. آيا اينكه ميگوييم پيغمبر نرم بود مقصود چيست؟ آيا يعني اگر كسي شرب خمر ميكرد، پيغمبر ميگفت مهم نيست، تازيانه به او نزنيد، مجازاتش نكنيد؟! آن، ديگر مربوط به شخص پيغمبر نبود، مربوط به قانون اسلام بود. آيا اگر كسي دزدي ميكرد باز پيغمبر ميگفت مهم نيست، لازم نيست مجازات بشود؟! ابداً. پيغمبر در سلوك فردي و در امور شخصي نرم و ملايم بود، ولي در تعهدها و مسؤوليتهاي اجتماعي، نهايتْ درجه صلابت داشت. مثالي عرض ميكنم: ظاهراً در فتح مكه است؛ زني از اشراف قريش دزدي كرده است. به حكم قانون اسلام دست دزد بايد بريده شود. وقتي قضيه ثابت و مسلّم شد و زن اقرار كرد كه دزدي كردهام، ميبايست حكم درباره او اجرا ميشد. اينجا بود كه توصيهها و وساطتها شروع شد. يكي گفت: يا رسول الله! اگر ميشود از مجازات صرف نظر كنيد، اين زن دختر فلان شخص است كه ميدانيد چقدر محترم است، آبروي يك فاميل محترم از بين ميرود. هر چه گفتند، فرمود: محال و ممتنع است، آيا ميگوييد من قانون اسلام را معطل كنم؟! اگر همين زن يك زن بيكس ميبود و وابسته به يك فاميل اشرافي نميبود، همه شما ميگفتيد بله دزد است، بايد مجازات بشود. آفتابه دزد مجازات بشود، يك فقير كه به علت فقرش مثلاً دزدي كرده مجازات بشود، ولي اين زن به دليل اينكه وابسته به اشراف قريش است و به قول شما آبروي يك فاميل اشرافي از بين ميرود مجازات نشود؟! قانون خدا تعطيل بردار نيست. ابداً شفاعتها و وساطتها را نپذيرفت.
پس پيغمبر در مسائل اصولي هرگز نرمش نشان نميداد، در حالي كه در مسائل شخصي فوقالعاده نرم و مهربان بود و فوقالعاده عفو داشت و باگذشت بود. پس اينها با يكديگر اشتباه نشود.
علي (ع) در مسائل فردي و شخصي، در نهايتْ درجه نرم و مهربان و خوشروست، ولي در مسائل اصولي يك ذره انعطاف نميپذيرد. علي در مسائل شخصي خوشخو و خندهرو بود مزاح ميكرد، ولي در مسائل اصولي انعطاف ناپذير بود. برادرش عقيل چند روز بچههايش را مخصوصاً گرسنه نگه ميدارد، ميخواهد صحنه بسازد، آنچنان اين طفلكها را گرسنگي ميدهد كه چهره آنها از گرسنگي تيره ميشود «كَالْعِظْلِم» ([مانند نيل.]) بعد علي را دعوت ميكند و به او ميگويد: اين بچههاي گرسنه برادرت را ببين، قرض دارم، گرسنه هستم، چيزي ندارم، به من كمك كن. ميفرمايد: بسيار خوب، از حقوق خودم از بيتالمال به تو ميدهم. [عقيل ميگويد] برادر جان! همه حقوق تو چه هست؟! چقدرش خرج تو بشود و چقدرش به من برسد؟! دستور بده از بيتالمال بدهند. علي (ع) دستور ميدهد آهني را داغ و قرمز ميكنند و جلوي عقيل كه كور بود ميگذارند و ميفرمايد: برادر، برادر! عقيل خيال كرد كيسه پول است. تا دستش را دراز كرد سوخت. خود عقيل ميگويد: مثل يك گاو ناله كردم. تا ناله كرد، فرمود:
«ثَكِلَتْكَ الثَّواكِلُ يا عَقيلُ، اَتَئِنُّ مِنْ حَديدَةٍ اَحْميها اِنْسانُها لِلَعِبِهِ وَ تَجُرُّني اِلي نارٍ سَجَرَها جَبّارُها لِغَضَبِهِ.» (نهج البلاغه صبحي صالح، خطبه 224)
همان علياي كه در مسائل شخصي و فردي آنقدر نرم است ،در مسائل اصولي، در آنچه كه مربوط به مقررات الهي و حقوق اجتماعي است تا اين اندازه صلابت دارد؛ و همان عمر كه در مسائل شخصي اينهمه خشونت داشت و با زنش با خشونت رفتار ميكرد، در مسائل اصولي تا حد زيادي نرمش نشان ميداد. مسألة تبعيض در بيتالمال از عمر شروع شد كه سهام مسلمين را براساس يك نوع مصلحتبينيها و سياست بازيها به تفاوت بدهند، يعني برخلاف سيره پيغمبر. در مسائل اصولي انعطاف داشتند و در مسائل فردي خشونت، و حال آنكه پيغمبر و علي در مسائل فردي نرم بودند و در مسائل اصول با صلابت. قرآن ميفرمايد: «فَبِما رَحْمَةٍ مَنَ اللهِ لِنْتَ لَهُمْ» به موجب لطف پروردگار، رفتار شخصي و فردي تو با مسلمين رفتار ملايم است و به همين جهت مسلمين را جذب كردهاي، و اگر تو آدم خشن و قسيّالقلبي ميبودي مسلمين از دور تو پراكنده ميشدند. «فَاعْفُ عَنْهُمْ» گذشت داشته باش، عفو كن، بگذر (خود عفو داشتن از شؤون نرمي است) وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ» براي مسلمين استغفار و طلب مغفرت كن؛ لغزشي ميكنند، نزد تو ميآيند، برايشان دعا و طلب مغفرت كن.
مجموعه آثار شهيد مطهري ج14 ـ سيري در سيره نبوي صفحه: 174 الي 178
شهيد مطهري
مطالب این بخش جمع آوری شده از مراکز و مؤسسات مختلف پاسخگویی می باشد و بعضا ممکن است با دیدگاه و نظرات این مؤسسه (تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)) یکسان نباشد.
و طبیعتا مسئولیت پاسخ هایی ارائه شده با مراکز پاسخ دهنده می باشد.